Τελικά ισχύει αυτό που λένε ότι η Αττική είναι ένα μεγάλο μυστήριο που όσο ασχολείται κανείς με τη λύση του τόσο περισσότερο βυθίζεται σε νέα στοιχεία που παρουσιάζονται μπροστά του. Ένα τέτοιο στοιχείο βρέθηκε στο δρόμο μου κατά την περιήγησή μου στην Λαυρεωτική γη…..
Στον κάμπο του Θορικού στους πρόποδες του λόφου Βελατούρι ο επίμονος περιπατητής θα ανακαλύψει έναν άγνωστο σε πολλούς αρχαιολογικό χώρο… Πρόκειται για τον Ναό της Δήμητρας και της Κόρης ….ή για ένα μεγάλο οικοδόμημα σε σχήμα διπλής στοάς που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 5ου πΧ αι. ( Υπάρχουν δύο εκδοχές όπου η μία ταυτίζει το χώρο με το Ναό ενώ η άλλη με Στοά) . Και όταν λέω ανακαλύψει κυριολεκτώ καθώς ο χώρος είναι κρυμμένος πίσω από καλαμιές, δέντρα αλλά κι ένα χείμαρρο ο οποίος όταν ξεχειλίζει το χειμώνα πνίγει το χώρο στη λάσπη.
Ήταν το 1754 όταν ο Γάλλος αρχιτέκτονας Julien David Le Roy ταξιδεύοντας για την Κωνσταντινούπολη αναγκάστηκε λόγω του καιρού να σταματήσει με το πλήρωμά του στο Λαύριο. Τις δύο εβδομάδες που παρέμεινε στην Λαυρεωτική γη εξερεύνησε την γύρω περιοχή με τους άνδρες του. Κοντά στην ακτή εντόπισε κάποιους κίονες κάτω από το λόφο Βελατουρι και αμέσως κατάλαβε ότι είχε ανακαλύψει τα ερείπια κάποιου χαμένου ναού …Ο χώρος ερευνήθηκε το 1893 από τον Βαλέριο Στάη και την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία και το 1964 από την Βελγική Σχολή. Το 1990 πραγματοποιήθηκε ανασκαφή από το Βασίλειο Πετράκο και την Μαρία Οικονομάκου (Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρία).
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι στην περιοχή υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη Δήμητρα και την κόρη και ίσως η Στοά αυτή να αποτελούσε μία είσοδο στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας του Θορικού όπου βρισκόταν ο ναός .
Σύμφωνα με τους ειδικούς η Στοά αυτή δεν ολοκληρώθηκε ποτέ ενώ στα χρόνια της ρωμαιοκρατίας αφαιρέθηκαν κάποιοι κίονες για να χρησιμοποιηθούν στην Αρχαία αγορά των Αθηνών . Μέλη και μάρμαρα της Στοάς αφαιρέθηκαν από αρχαιοκάπηλους κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Επάνω σε κάποιους σπονδύλους κιόνων θα συναντήσει κανείς χαραγμένα τα ονόματα επισκεπτών που έχουν περάσει από την περιοχή. Μεταξύ αυτών μπόρεσα να εντοπίσω το όνομα του Ελβετού ζωγράφου Ζακ Λωραν Αγκας με ημερομηνία 1815 και του Γάλλου ζωγράφου Pierre Luis Dumnesil ενώ υπάρχουν και δεκάδες άλλα ονόματα με ημερομηνίες που ξεκινούν από το 1790 .
Είναι περιττό να πούμε ότι έχουν αφαιρεθεί πολλά τμήματα του κτίσματος καθώς και ο μόλυβδος που χρησιμοποιούταν ως συνδετικό υλικό για τους σπονδύλους. Ωστόσο για κάποιους ακόμα και σήμερα ο χώρος αποτελεί πνευματικό καταφύγιο κάτι που μαρτυρά η προσφορά σε στάρι, μήλα, λουλούδια, προς τη Θέα Δήμητρα και την κόρη, που συνάντησα επάνω στη βάση ενός κίονα…..
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολογος Ιστορικός
Πηγές:
Προσωπική Έρευνα.
AIKATERINI LASCARIDI FOUNDATION, Thorikos double stoa (Attica) Thorikos , https://topostext.org/place/377240STho
University Fund of Ghent University , Thorikos Archaeological
Research Project https://www.thorikos.be/thorikos-the-site/
MARGARET M. MILES, AUTOPSY IN ATHENS ,RECENT A RCHAEOLOGICAL RESEARCH ON
ATHENS AND ATTICA, ISBN 978-1-78297-857-2, Oxbow Books 2015
