 |
| To....Μνημείο. Πίσω το Ε.Μ.Π |
Περνώντας
συχνά από την οδό Μπουμπουλίνας σχεδόν
στην συμβολή με την οδό Στουρνάρη , μου είχε προκαλέσει εντύπωση ένα μεταλλικό
κουτί τύπου ΚΑΦΑΟ (καλωδιοκατανεμητή του ΟΤΕ) . Αυτό που μου
κίνησε την περιέργεια ήταν το γεγονός ότι
δεν έμοιαζε σε τίποτα με αυτά που χρησιμοποιεί ο οργανισμός όπως επίσης και η περίεργη θέση του (σε απόσταση μόλις δέκα
μέτρων είναι τοποθετημένα άλλα δυο ) . Σε προσπάθεια μου
να το ανοίξω , καθώς είναι εμφανές ότι είναι εκτός λειτουργίας, διαπίστωσα ότι
ήταν κλειδωμένο με ένα χοντρό λουκέτο. Ψάχνοντας λίγο παραπάνω για το παράξενο
αυτό εύρημα έπεσα σε μία ιστοσελίδα του αντιεξουσιαστικού χώρου όπου μου έλυσε
την απορία και έδωσε το έναυσμα να ξεκινήσω μια έρευνα που με οδήγησε σε μια
ιστορία που γράφτηκε τα χρόνια του εμφυλίου πολέμου.
 |
| Το περίεργο κουτί στο πεζοδρόμιο της οδού Μπουμπουλίνας |
Το συγκεκριμένο λοιπόν κουτί καλύπτει το
μνημείο του Πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ιωάννη Θεοφανόπουλο που εκτελέστηκε από άνδρες του ΕΛΑΣ του Λόχου Λόρδος
Βύρων το 1945.
Ας δούμε όμως τα γεγονότα
όπως διαδραματίστηκαν την εποχή εκείνη.
Ο Ιωάννης Θεοφανόπουλος γεννήθηκε στην Χαλανδρίτσα Αχαΐας το 1876. Ο πατέρας του ήταν διδάσκαλος Μανιάτικης καταγωγής όπου η διαφωνία της οικογένειας του με τους Μαυρομιχαλέους ,για την δολοφονία του Καποδίστρια ,τους οδήγησε υπό το φόβο της βεντέτας να αυτοεξοριστούν στην Αχαΐα. Ο νεαρός τότε Ιωάννης σπούδασε στο Πολυτεχνείο και συνέχισε στο Βερολίνο από όπου πήρε και τον Διδακτορικό του τίτλο. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1907 όπου έγινε καθηγητής της έδρας μηχανολογίας .
Κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου
Πολέμου υπηρέτησε ως αξιωματικός του μηχανικού-πυροβολικού . Η κοινωνική του
δράση δε υπήρξε πολύπλευρη καθώς διατέλεσε μέλος του Δ.Σ των Σιδηροδρόμων
Πελοποννήσου, Πρόεδρος του Ευαγγελισμού , μέλος του Δ.Σ της Σιβιτανιδείου Σχολής.
Επίσης πρωτοστάτησε στην δημιουργία του Παναθηναϊκού το 1908.
 |
| Το ξωκλήσι του Αγιου Τρλυφωνος ...Έξω από αυτό έγινε η εκτέλεση του Πρύτανη Θεοφανόπουλου |
Κατά τη διάρκεια της κατοχής ο Θεοφανόπουλος είναι
Πρύτανης του Ε.Μ.Π. Συνεργάστηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και τον Άγγελο
Έβερτ για την διάσωση ατόμων με πλαστές ταυτότητες φοιτητών. Επίσης αγωνίστηκε
για την διατροφή των φοιτητών του με επιστολές και πιέσεις προς τις αρμόδιες
αρχές. Ωστόσο παρά την δράση του αυτή το Δεκέμβρη του 1944 απήχθη από δυνάμεις
του ΕΛΑΣ και τον οδήγησαν μέσω της χαράδρας της Κάζας στην Λειβαδιά.
Σύμφωνα με έρευνα του εγγονού του κου Ι.
Θεοφανόπουλου ο οποίος στηρίχθηκε σε μαρτυρίες κατοίκων αλλά και απογόνων τους,
ο παππούς του πέρασε Λαϊκό Δικαστήριο από το λόχο του ΕΛΑΣ ,Λόρδος Βύρων, στον
οποίο συμμετείχαν ο καπετάνιος Φαράκος,
ο πατέρα του Σωκράτη Κόκκαλη , Ιατρός
Πέτρος Κόκκαλης και ο τότε φοιτητής και μετέπειτα σκηνοθέτη Νίκος Κούνδουρος.
(στην έρευνά μας δεν έχουμε βρει σχετικά στοιχεία για την συμμετοχή των
παραπάνω στη <<δίκη>> Θεοφανόπουλου. Ωστόσο επαληθεύεται ιστορικά η
ένταξη του Νίκου
Κούνδουρου και του Γρηγόρη Φαράκου στις
τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και στον λόχο σπουδαστών
"Λόρδος Βύρων". Επίσης σπάνιο έγγραφο του Γενικού Στρατηγείου του στρατού του ΕΛΑΣ,
υπογεγραμμένο από τον οργανωτή της ΕΠΟΝ, Νίκο Γιάγκογλου, αναφέρει ότι ο Λόχος Φοιτητών «Λόρδος Βύρωνας» ανήκε στις
τάξεις του).
Μετά
την καταδικαστική απόφαση του Λαϊκού Δικαστηρίου στις 12 Ιανουαρίου ο Ιωάννης
Θεοφανόπουλος οδηγήθηκε στην Αράχωβα , έξω από το ξωκλήσι του Αγ. Τρύφωνα όπου
αφού τον απογύμνωσαν τον εκτέλεσαν. Αργότερα , ο γιος του Πρύτανη επίσης
καθηγητής του Ε.Μ.Π Ν. Θεοφανόπουλος
παραβρέθηκε στην εκταφή του πατέρα του. . Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες ήταν και
ο Στέλιος Κορυζής αδελφός του πρώην Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κορυζή.
Προσωπικά
νιώθω ντροπή , λύπη και οργή εν έτει 2017, ένα μνημείο , ανεξάρτητα σε ποιον ανήκει
, να μένει <<εγκιβωτισμένο>> προς τέρψιν κάποιων γνωστών - αγνώστων που συστηματικά θέλουν να
ερμηνεύουν την ιστορία κατά το δοκούν .
Έρευνα:
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολόγος Ιστορικός
