Παραλία Μαρίκες (Ραφήνα)- Τόσο κοντινή και τόσο άγνωστη

Πανοραμική άποψη της παραλίας από τον λόφο του Ασκηταριού

 Η γνωστή παραλία Μαρίκες με την πολύ όμορφη αμμουδιά μήκους 700 μέτρων ,ήσυχη και φυσική , με την πλούσια παράκτια βλάστηση  αποτελούμενη από φρύγανα , σχίνους και άρκευθους, βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρο από την Ραφήνα και μόλις 40 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας. Αν και κάθε καλοκαίρι την επισκέπτονται χιλιάδες λουόμενοι λίγοι γνωρίζουν την ιστορία που κρύβει εδώ και .....5000 χρόνια.

 Το όνομά της το οφείλει στην Μαρίκα Χίλμπερτ που το 1920 αγόρασε μαζί με την αδελφή της Κατίνα  και τον αδελφό της Θανάση μία πολύ μεγάλη έκταση όπου περιελάβανε και την παραλία. Στην άκρη της θα κτίσουν στα μέσα της δεκαετίας του 1920 το περίφημο σπίτι το οποίο στέκεται ακόμη , μετά από 100 χρόνια σχεδόν , ως ζωντανό μνημείο της περιοχής.

 

Τα Γερμανικά οχυρωματικά έργα στο λόφο

 Πίσω ακριβώς από την παραλία υψώνεται ένας μικρός λόφος στην κορυφή του οποίου  , πριν από 5000 χρόνια (3200 π.Χ.) αναπτύχθηκε ο προϊστορικός οικισμός του Ασκηταριού. Πρόκειται για έναν μικρό οχυρωματικό οικισμό όπου το πλήθος των ευρημάτων που φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δείχνουν μια ευημερούσα κοινότητα μεταξύ του 3200 – 2000 π.Χ.

Οι λιθοδομές του αρχαίου οικισμού

 Ο οικισμός μαζί με την οχυρωματική Ακρόπολη καλύπτουν μια περιοχή περίπου 5000 τ.μ. Η ανασκαφή που πραγματοποίησε τη διετία 1952-1954 ο αρχαιολόγος Θεοχάρης Δημήτρης έφερε στο φως λείψανα του συνοικισμού και στοιχεία του πολεοδομικού του σχεδίου. Ακόμη και σήμερα μετά από 60 χρόνια, και παρά το γεγονός ότι ο χώρος έχει αφεθεί στο έλεος του χρόνου, είναι εμφανή τα  κατώτερα τμήματα των κατοικιών με τους λίθινους τείχους στην βάση και πλίνθινους ψηλότερα , ο περίβολος καθώς και το οχυρωματικό τείχος.

 

Τμήμα της οχύρωσης της αρχαίας ακρόπολης 

 Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανασκαφή ανέδειξε τρεις οικοδομικές φάσεις .Από τα ευρήματα που ήλθαν στο φως ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μια σχάρα η οποία θα μπορούσε να είναι λειτουργική ακόμη και σήμερα, μια φορητή εστία που βρέθηκε μπηγμένη στο δάπεδο ενός σπιτιού καθώς και ένα μεγάλο πιθάρι στο στόμιο του οποίου έχει χαραχτεί αφαιρετικά αλλά με αρκετά μεγάλη ανατομική ακρίβεια για την εποχή του ο πρώτος σκύλος που εικονίζεται στην τέχνη του Αιγαίου.

Ο οικισμός φαίνεται ότι άρχισε να παρακμάζει τον 7^ο με 6^ο αι. π.Χ. όπου λογικά άρχισε να αναπτύσσεται και ο νέος οικισμός της Παλαιάς Ραφήνας, τον Αραφήνα που ήταν ένας από τους 100 ονομαστούς Δήμους της Αττικής όπως τους είχε ορίσει ο Κλεισθένης.

 

Η θέα σου κόβει την ανάσα...

 Η θέα από το Ασκηταριό  είναι καταπληκτική καθώς φαίνεται ο Νότιος Ευβοϊκός, ο όρμος του Μαραθώνα και η Πεντέλη προς Βορρά , τα βουνά του Πόρτο Ράφτη και η Μακρόνησος προς Νότο.

Παίρνοντας τη σκυτάλη από την τελευταία παράγραφο για την πανοραμική θέα από το ύψωμα αντιλαμβανόμαστε το λόγο για τον οποίο οι Γερμανοί επέλεξαν να αναπτύξουν ένα ευρύ δίκτυο πολυβολείων και παρατηρητηρίων στην περιοχή τα οποία επικοινωνούσαν με το γνωστό οχυρό της Ραφήνας στο λόφο Οχυρού (δείτε παλαιότερη έρευνα για το οχυρό). Αυτές οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις χτίστηκαν στην περιοχή διότι οι Δυνάμεις του Άξονα είχαν πεισθεί (μετά από στοχευμένη παραπληροφόρηση των συμμάχων) ότι η περιοχή είχε επιλεγεί προκειμένου να γίνει απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων. Το 1941 οι Ιταλοί θα επιτάξουν το σπίτι της Κατίνας Χίλμπερτ και θα ναρκοθετήσουν ολόκληρη την παραλία.

 

Ο γράφων σε ένα από τα παρατηρητήρια ...

Σήμερα , μπορεί κανείς να διακρίνει τα οχυρωματικά έργα των Γερμανών στην δεξιά πλευρά της παραλίας με τα πολυβολεία και τα παρατηρητήρια. Στον λόφο μάλιστα είναι  εμφανή  το κεντρικό κτίσμα του παρατηρητηρίου που συνοδεύεται από τρία οχυρωμένα ορύγματα και υπόγεια μικρή αποθήκη (μάλλον πυρομαχικών).Ορισμένα εξ αυτών έχουν μισοκαταστραφεί ενώ άλλα έχουν ενσωματωθεί σε μεταγενέστερες κατασκευές.

Η παραλία  Μαρίκες  είναι ένα πανάρχαιο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας στο οποίο ενσωματώνονται όλες οι περίοδοι της ιστορίας μας.. Οι κατά καιρούς κατακτητές , φυσικές καταστροφές κ.α δεν κατάφεραν να υποβιβάσουν στο ελάχιστο την μοναδικότητά της και την ομορφιά της. Σήμερα όμως κινδυνεύει από εμάς και τις <<αξίες>>που επιβάλλει ο νεοπλουτισμός (με τις κακόγουστες σπιταρόνες πλησίον – ακόμα- του χώρου) και ο ωχαδελφισμός. Ας γίνει κάτι όσο είναι ακόμη καιρός.

Έρευνα – Φωτογραφίες

Μιχαλάτος Γαβριήλ

Πολιτισμολόγος – Ιστορικός

-->