 |
| Το κτήριο στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Εμ. Μπενάκη |
Τελικα
μερικες φορές άλλα πράγματα ψάχνεις και άλλα βρίσκεις. Κάπως έτσι εξελίχθηκε
μια πρόσφατη μικρή έρευνα. Σε καμία περίπτωση δεν περίμενα ,οταν πριν από λίγες
ημέρες σχολίαζα με τον φίλο Χρήστο τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του
νεοκλασικού που βρίσκεται στο νούμερο 82 της οδού Ακαδημίας ,ότι πίσω από αυτό
το πανέμορφο σπίτι βρίσκεται μια μεγάλη οικογένεια των Αθηνών και μια ιστορία
από τα χρόνια της Κατοχης. Το σπίτι ήταν η οικία του βιομήχανου Αγγέλου
Παπαναστασίου ιδιοκτήτη της γνωστής βιομηχανίας παραγωγης μπαταριών ΠΑΚ. Στη
φωτογραφία που δημοσιεύω βλέπουμε το σπίτι του, ακριβώς στη γωνία Ακαδημίας και
Εμμ. Μπενάκη. Στην αριστερή πλευρά διακρίνεται το υπόγειο στο οποίο, σύμφωνα με
πληροφορίες που μου έδωσε ηλικιωμένος κάτοικος και επιχειρηματίας της περιοχής
γινόταν το λιανικό εμπόριο των μπαταριών αλλά και η εμφάνιση των ταινιών του.
Το οίκημα σήμερα ανήκει στην κόρη του κα Λουκία Παπαναστασίου. Ας πάρουμε όμως
τα πραγματα από την αρχή....
Γεννημένος
στην Αθήνα το 1896, δόκιμος του Βασιλικού Ναυτικού, δημιούργησε το 1929 (μαζί
με τον φίλο του Αδαμάντιο Καρόκη) το μεγαλύτερο εργοστάσιο μπαταριών στα
Βαλκάνια εκείνης της εποχής, με την επωνυμία ΠΑΚ, από τα αρχικά τους. Τον
Απρίλιο του 1941ο Παπαναστασίου παρακολουθεί την πομπή των Γερμανών που
παρελαύνουν στο κέντρο της Αθήνας από πεζοδρόμιο της λεωφόρου Αμαλίας και με
μια μικρή κάμερα που είχε κρυμμένη σε μια βαλίτσα θα απαθανατίσει όχι μόνο
εκείνες τις ιστορικές στιγμές αλλά και πολλές από τις θηριωδιες των Ναζί. Το
υλικό χρησιμοποιήθηκε αργότερα στη δική της Νυρεμβέργης. Το εγχείρημα αυτό ήταν
ιδιαιτέρως δύσκολο και επικίνδυνο, δεδομένου ότι η φωτογράφιση και
κινηματογράφηση άνευ άδειας από τον κατακτητή, τιμωρούνταν με θανατική ποινή.
Ο
Παπαναστασίου, με κίνδυνο τής ζωής του, έκρυβε την μηχανή του σε μια καραβάνα
συσσιτίου για να μην κινήσει υποψίες και κατέγραφε (από το 1941-1944) κρυφά
εικόνες, τόσο από την καθημερινότητα, αλλά και -κυρίως- σκληρές εικόνες από τα
δεινά που επέφερε η Κατοχή.
Ο
αξέχαστος Ελληνας ερασιτέχνης κινηματογραφιστης πρέπει να ήταν ο πρώτος
βιομήχανος στην Ευρώπη που έκανε σαμποτάζ κατά των κατακτητων. Προτού προλάβουν
οι Γερμανοί να κατασχέσουν το εργοστάσιο του, καθώς ως γνωστόν προχωρούσαν στην
επίταξη οτιδήποτε θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην πολεμική τους μηχανή, ο
Παπαναστασίου και οι εργάτες του χάλασαν χιλιάδες από τις μπαταρίες που είχαν
παράγει. Με την επίταξη του εργοστασίου οι Γερμανοί θα στείλουν μεγάλη ποσότητα
μπαταριών στην Αφρική προκειμένου να τοποθετηθούν στα άρματα του Ρόμελ όπως και
στο Ανατολικό μέτωπο. Αποτέλεσμα αυτης της ενέργειας ήταν η ακινητοποίηση
πολλών αρμάτων μάχης των ναζί στην έρημο αλλά και στα σύνορα της Ρωσίας. Μετά
το γεγονός ο Παπαναστασίου κατηγορήθηκε για σαμποτάζ και έδωσε αγώνα για να
τους πείσει ότι δεν επρόκειτο για πατριωτικό σαμποτάζ, άλλα ότι για όλα έφταιγε
η κακη ποιότητα των προϊόντων του.....
 |
| Ο αείμνηστος Αγγελος Παπαναστασιου |
Για
την ιστορία να πούμε ότι με την προβολή στην δική της Νυρεμβέργης των πλάνων
που είχε τραβήξει την περίοδο της Κατοχής ο ηρωικός βιομήχανος καταδικαστηκαν
οι Γερμανοί : Wilhelm List, Maximilian von Weichs, Lothar Rendulic, Walter
Kuntze, Hermann Foertsch, Franz Boehme, Helmuth Felmy, Hubert Lanz, Ernst
Dehner, Ernst von Leyser, Wilhelm Speidel, και Kurt von Geitner. Ηταν η υπόθεση
Νο 47.
Δυστυχώς
ο Άγγελος Παπαναστασίου δεν στάθηκε μεταπολεμικά τόσο τυχερός καθώς το 1953
έπεσε θύμα αυτοκινητιστικου δυστυχήματος.
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολόγος -Ιστορικός
Πηγές:
Προσωπική ερευνα
Εφημερίδα Δημοκρατία
Εφημερίδα Καθημερινή
Ελένη Βλάχου, «Στιγμιότυπα», σελ. 74.
chronosmag.eu
