Η παλιά μονοκατοικία της οδού Αϊδινίου 28, γνωστή στο παρελθόν ως βίλα Βερνίκου, που φιλοξενεί σήμερα τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Νέας Σμύρνης σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτήριο καλαίσθητης αρχιτεκτονικής μορφολογίας κατασκευασμένο γύρω στα 1930-35, κρύβει ένα μυστικό από τα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα. Ένα μυστικό που χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να γίνει γνωστό και να κάνει εμάς , τους σημερινούς Νεοσμυρνιώτες, να αισθανόμαστε περήφανοι για ακόμη έναν λόγο…
Ας γυρίσουμε πίσω στα χρόνια που οι Γερμανοί κατακτητές εισέβαλαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Η Εβραϊκή οικογένεια του Σαμ Μοδιάνο, ο οποίος ήταν εκδότης της Γαλλόφωνης εφημερίδας Le Progres (Η Le Progrès υπήρξε μία από τις σοβαρότερες εφημερίδες του μεσοπολέμου στην Θεσσαλονίκη, εκδόθηκε στις αρχές του 1924 και αναγκαστικά διέκοψε την έκδοσή της το 1941, όταν κατέλαβαν οι Γερμανοί την πόλη, απαγόρευσαν την κυκλοφορία της και κατέσχεσαν τις εγκαταστάσεις της ) , αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πόλη και να βρει φιλοξενία στην πόλη της Νέας Σμύρνης στο σπίτι του Νίκου και Έλλης Σανίκου , στο νεοκλασικό της οδού Αϊδινίου. Η εφοπλιστική οικογένεια , με κίνδυνο την ίδια τη ζωή των μελών της, έκρυψε την οικογένεια Μοδιάνο στο υπόγειο του σπιτιού που βρίσκονταν το λεβητοστάσιο από τον Αύγουστο του 1943 μέχρι και τον Οκτώβριο του 1944. Όπως αναφέρει στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ο κος Νίκος Βερνίκος, (εγγονός του Νίκου Σανίκου) ήταν ένα από τα πρώτα σπίτια στο λεκανοπέδιο που είχε κεντρική θέρμανση από την ημέρα που χτίστηκε.
Αμέσως μετά τον πόλεμο, επαναλαμβάνεται η συνεργασία του Σαμ Μοδιάνο με το πρακτορείο Reuters, η οποία θα διαρκέσει μέχρι την συνταξιοδότησή του, το 1968. Εξακολουθεί να εργάζεται ως δημοσιογράφος, ανταποκριτής της Daily Telegraph, μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1979 στην Αθήνα.
Όπως πληροφορούμαστε από την ιστοσελίδα της Πρεσβείας του Ισραήλ στην Ελλάδα ο Νίκος και η Έλλη Σανίκου συγκαταλέγονται ανάμεσα στους 352 ΔΙΚΑΙΟΥΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ εκείνων των θαρραλέων ανθρώπων που τιμήθηκαν από το Μουσείο και Ινστιτούτο του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, Γιαντ Βασέμ - Yad Vashem, που διακινδύνευσαν τις ζωές τους, διασώζοντας τους Εβραίους συμπολίτες τους κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και της ναζιστικής κατοχής της Ελλάδας κατά τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο.
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολόγος - Ιστορικός
Πηγές:
Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ https://www.kathimerini.gr/
https://www.in.gr/ Θεσσαλονίκη: Στα ίχνη της οικογένειας Μοδιάνο
http://palaiabiblia.blogspot.com/ Μνήμη των εκδοτών: Ιεσούα Χουλή, Σαμ Μοδιάνο και Αβραάμ Λεβή
Πρεσβεία του Ισραήλ στην Ελλάδα https://embassies.gov.il/
Δημοτική Βιβλιοθήκη Νέας Σμύρνης http://www.libraryns.gr/
