Είναι κάποιες γωνίες της Αθήνας
όπου ο χρόνος έχει σταματήσει δεκαετίες πριν, σε περιόδους όπου η πόλη είχε ακόμη πολλά στοιχεία να
θυμίζουν μια άλλη όψη της , πιο ρομαντική , πιο όμορφη, πιο ανθρώπινη.
Γειτονιές που σε πείσμα των καιρών αντιστέκονται στην αλλοτρίωση και τους
σύγχρονους οικοδομικούς κανόνες, που στο βωμό της εκμετάλλευσης δημιουργούν
πόλεις απρόσωπες, και ως ζωντανά μουσεία αποκαλύπτουν στον περαστικό την Αθήνα
περασμένων δεκαετιών.
....η Πλατεία Βάθης |
Αν θέλετε λοιπόν να μάθετε για
την Αθήνα μια άλλης εποχής δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε την προτροπή του
μεγάλου μας στιχουργού Μιχάλη Μπουρμπούλη όπου μέσα από την μοναδική φωνή της
Σωτηρίας Μπέλλου καλούσε τον κόσμο σε μια από τις πιο αυθεντικές γωνίες της
πόλης, εκεί στο τέρμα Αχαρνών.
«Έλα να μάθεις στην πλατεία
Βάθης
Έλα να μάθεις, τι ζωή περνώ
Έλα να κάτσεις δίπλα μου να
κλάψεις
ένα βραδάκι τέρμα Αχαρνών»
Η πλατεία Βάθης οφείλει το
όνομά της στο γεγονός ότι στην περιοχή λίμναζαν τα νερά από το χείμαρρο
Κυκλόβορο ο οποίος είναι σήμερα
εγκιβωτισμένος κάτω από την οδό Μάρνης. Έτσι οι κάτοικοι ονόμασαν την περιοχή συνοικία Βάθειας της
οποίας ο πυρήνας υπήρξε η μικρή τριγωνική πλατεία. Μάλιστα αν κάποιος ανατρέξει στον Εμμανουήλ Ροΐδη, που περιδιάβαινε
όλες τις γειτονιές της παλιάς Αθήνας έγραφε για: τὰς ἀναθυμιάσεις τῆς Πλάκας, τῆς Βάθειας, τῆς
Παλαιᾶς Ἀγορᾶς, τοῦ Ροδακιοῦ καὶ τοῦ Βαθρακονησίου ή ... οἱ ἀναπαυόμενοι εἰς τὸ κοιμητήριον τῆς Βάθειας. Με τον καιρό η
Πλατεία πήρε το όνομα Βάθης.
Μέχρι την ανακήρυξη της Αθήνας
σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, η περιοχή ήταν σχεδόν ερημική. Τα μικρά
σπίτια που κτίστηκαν αρχικά γύρω από την πλατεία δημιούργησαν έναν πρώτο οικισμό για την
περιοχή. Έτσι το κύρτωμα (βαθούλωμα) που υπήρχε στο έδαφος αποξηράνθηκε και
δημιουργήθηκε ένας μεγάλος ανοικτός χώρος. Σημαντικός σταθμός για την μετέπειτα
εξέλιξη της περιοχής υπήρξε η εγκατάσταση του τέως ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ
Σούτσου ο οποίος αγόρασε μία μεγάλη έκταση, όπου και ανέγειρε το ανάκτορό του,
το σημερινό Άσυλο της Αγίας Αικατερίνης. Ακολούθησε η διάνοιξη των οδών
Αχαρνών, Αλκιβιάδου, Λιοσίων και Μιχαήλ Βόδα προς τιμή του ίδιου, καθώς και η
πλατεία Νικολάου Μαυροκορδάτου, ενώ ο χείμαρρος Κυκλόβορος μετασχηματίστηκε σε
λεωφόρο Μάρνη, δημιουργώντας έτσι στη μεγάλη συμβολή των οδών την ομώνυμη
τριγωνική πλατεία.
Τα αξιόλογα κτίρια της περιοχής είναι κυρίως δύο περιόδων, της
Ελληνικής Νεοκλασικής δηλαδή περί το τέλος του 1800 η τις αρχές του 1900, αλλά
και τα µμεσοπολεμικά µοντέρνα έχουν αξιόλογα παραδείγματα στην περιοχή. Από τα
υπόγεια νερά του Κυκλοβόρου που έρεαν
αναπτύχθηκαν πολλές λεύκες γύρω από τη
Βάθης. Η μεγαλύτερη από αυτές, η περίφημη Λεύκα της Βάθης κόπηκε το 1926.
Περπατώντας στην οδό Μαίζωνος συναντάμε στα δεξιά μας το μαγαζί
Ακροβάτης. Σε κάποιους το όνομα δεν λέει πολλά αλλά κρύβει μια μεγάλη ιστορία.
Πρόκειται για το μπακάλικο (τότε) που γυρίστηκε η κωμωδία «Της Κακομοίρας» (γνωστή
και ως Ο μπακαλόγατος) με τον ανεπανάληπτο Χατζηχρήστο στο ρόλο του Ζήκου. Τις χαρακτηριστικές
μεγάλες ξύλινες σκαλιστές πόρτες του
μαγαζιού οι σημερινοί ιδιοκτήτες τις κράτησαν όπως ήταν. Το μαγαζί με τις ψηλές
πόρτες, τα τετράφυλλα παραθυρόφυλλα με το φεγγίτη ξυπνούν μνήμες μιας άλλης εποχής
Η περιοχή τα τελευταία χρόνια κατοικείται «επίσηµα η ανεπίσηµα» από
µεγαλο αριθµό μεταναστών. Δυστυχώς οι μόνιμοι κάτοικοι αποχωρούν και τα «βαποράκια» και οι
ναρκομανείς έρχονται. Αυτές οι εικόνες είναι πια μόνιμες στην περιοχή όπου τα
σχολεία και χώροι με ναρκομανείς σε εγκαταλειμμένα κτίρια γειτνιάζουν, σε μια
δύσκολη και πολλές φορές επικίνδυνη συνύπαρξη.
....το Μέγαρο Μάρκου Δραγούμη |
Μιχαλάτος Γαβριήλ
Πολιτισμολόγος - Ιστορικός