Έχω πει αρκετές φορές ότι ο Υμηττός είναι ένας παράδεισος για εξορμήσεις καθώς έχει πολλές κρυμμένες φυσικές ομορφιές αλλά και σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος όπου πολλοί από εμάς αγνοούμε και δεν έχουμε μπει στον κόπο να τα γνωρίσουμε αν και βρίσκονται μια ανάσα από το κέντρο της πόλης.
Δεν νομίζω να υπάρχει κάτοικος της πόλης των
Αθηναίων που να μην έχει κοιτάξει προς την κορυφή του Υμηττού (περιοχή που
διακρίνονται οι κεραίες) προκειμένου να κάνει μια σύντομη πρόγνωση για τον
καιρό καθώς από την αρχαιότητα ακόμη ο Υμηττός αποτελούσε το βαρόμετρο της Αττικής.
Ο λαογράφος Δημήτριος Καμπούρογλου αναφέρει ότι οι παλαιοί Αθηναίοι προμάντευαν αν βρέξει ή
δεν θα βρέξει από το αν ο Υμηττός
«εφορούσεν ή όχι την συννεφοκουκούλαν του» ενώ ο Θεόφραστος μας πληροφορεί ότι το βουνό πάντα χρησιμοποιούνταν ως μετεωρολογικό βαρόμετρο, δηλαδή βλέποντας την
κορυφή του πρόβλεπαν τι καιρό θα κάνει, (Θεόφραστος : «Περί σημείων, υδάτων και
πνευμάτων » Γ 43).
 |
| ...περιοχή του Ναού μέσα στην κοιλότητα |
Γνωρίζοντας όσα προαναφέρθηκαν και στηριζόμενος στην αναφορά του Παυσανία στα Αττικά όπου αναγράφει ότι " Οι Αθηναίοι έχουν στα βουνά τους αγάλματα θεών. Στην Πεντέλη υπάρχει άγαλμα της Αθηνάς, στον Yμηττό του Υμηττίου Δία και βωμοί του Ομβρίου Δία και του Προοψίου Απόλλωνα" το 1923 ο Αμερικανός αρχαιολόγος Carl Blegen (βοηθός διευθυντή στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα) ανακάλυψε τον ναό του Υμήττιου Δία (κορυφή Εύζωνας 1026 μ).
Ο χώρος ταυτοποιήθηκε με το ιερό του Δία από τα πολυάριθμα θραύσματα αγγείων που βρέθηκαν στον χώρο και είχαν αφιερώσεις προς το Θεό. Πρόκειται για ένα μεγάλο βύθισμα στο έδαφος (αναφέρεται ως Γούπατα ) . Έξω από την κοιλότητα βρέθηκαν τα θεμέλια δύο ακόμη κτισμάτων όπου σήμερα δεν σώζονται λόγω των έργων διάνοιξης των δρόμων αλλά και των στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Το ένα εξ ‘ αυτών εικάζεται ( από τον Merle K. Langdon )ότι υπήρξε ο Βωμός του Όμβριου Διός (λόγω των ενεπίγραφων θραυσμάτων που βρέθηκαν και είναι συνδεδεμένα με τη βροχή). Είναι η περιοχή όπου οι Αθηναίοι, που αντιμετώπιζαν συχνά το φαινόμενο της ανομβρίας, προσέρχονταν με αναθήματα και έλεγαν την προσευχή (όπως μας πληροφορεί ο Μάρκος Αυρήλιος).
«Ύσον, ύσον, ω φίλε
Ζευ, κατά της αρούρης των Αθηναίων και των πεδίων»
δηλαδή «βρέξε, βρέξε
φίλε Δία, στα χωράφια των Αθηναίων και στην Αττική
Στο βόρειο τμήμα της κοιλότητας και
κοιτάζοντας κανείς προς το πάρκο των κεραιών διακρίνει ένα βουνό από μπάζα όπου σύμφωνα με
τον Merle K. Langdon στην μελέτη A Sanctuary of Zeus on Mount Hymettos στο
σημείο είχαν βρεθεί θεμέλια κυκλικής
δομής όπου αποτελούσε χώρο εναπόθεσης των αναθημάτων των πιστών. Βέβαια η
Ελληνική Πολιτεία φρόντισε το εν λόγο σημείο να ……καλυφθεί με τα μπάζα από την
διάνοιξη του δρόμου.
 |
| ....τα μπάζα από το δρόμο......χωρίς σχόλια |
Αργότερα, στα 1949-1950 ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κοτζιάς υποστήριξε ότι ο Βωμός του Ομβρίου Διός βρίσκεται στην περιοχή του Κορωπίου στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Ωστόσο ο Langdon αμφισβητεί τον ισχυρισμό αυτό στηριζόμενος στο γεγονός ότι δεν βρέθηκε ούτε μια απόδειξη που να ταυτίζει τη λατρεία του Δία με την περιοχή αυτή και επομένως , λόγω έλλειψης στοιχείων, θα πρέπει να απέχουμε από αυτή την εκδοχή.
 |
| ...στην κορυφή της κοιλότητας...στο βάθος το πάρκο των κεραιών... |
Η σημαντικότητα των ευρημάτων έγκειται επίσης στο γεγονός ότι με βάσει τα ενεπίγραφα όστρακα που βρέθηκαν και χρονολογούνται τέλη του 8ου - αρχές του 7ου αι π.Χ αποδεικνύεται ότι η γραφή με αλφάβητο άρχισε στην Αττική την παραπάνω περίοδο .
Δεν θέλω να γίνω γραφικός και να μιλήσω για
ακόμη μία φορά για την αναλγησία του ελληνικού κράτους και των αρμόδιων αρχών .
Ωστόσο ένα τόσο σημαντικό μνημείο, ένας τόσο φορτισμένα ενεργειακός χώρος να
παραμένει κάτω από τόνους μπάζων και να μην υπάρχει ούτε μια πινακίδα που να
πληροφορεί τον επισκέπτη για την ύπαρξη του
πραγματικά σε γεμίζει θλίψη. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια παραδίδουμε την ιστορία μας και τα μνημεία του Υμηττού
(και όχι μόνο) στη λήθη και τη φωτιά .
Στην επόμενη εξόρμησή μας στο σημείο θα τοποθετήσουμε μια ξύλινη πινακίδα ώστε όσοι κάνουν τον κόπο και ανέβουν μέχρι την κορυφή του Υμηττού να σιγοψιθυρίσουν την ευχή των Αθηναίων όπως έκαναν οι προγονοί μας στο ίδιο σημείο….
«Ύσον, ύσον, ω φίλε
Ζευ, κατά της αρούρης των Αθηναίων και των πεδίων»
Υ.Γ:Κάποτε ο Δημήτριος
Καμπούρογλου χαριτολογώντας έλεγε ότι ο Υμηττός είναι ένα «μέγα παραβάν χωρίζον την κοιλάδα του πνεύματος από την πεδιάδα του
οινοπνεύματος». Σε ποια πλευρά είναι το πνεύμα και σε ποια το οινόπνευμα
δεν είμαι πια και τόσο σίγουρος……..
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολόγος – Ιστορικός
Πηγές:
Προσωπική
Έρευνα
Merle K. Langdon, A
Sanctuary of Zeus on Mount Hymettos
Παυσανίας,
ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ – ΑΤΤΙΚΑ, εκδ. Κάκτος
