Κυριακή στο Νέο Κόσμο : Περιπλάνηση στο Αδριάνειο Γυμνάσιο, το Ιερό του Απόλλωνος Πυθίου και το Νεκροταφείο

gabmihgr
By -
5 minute read
0
ads banner

 

...Αδριάνειο Γυμνάσιο

 Κυριακή... για πολλούς η ομορφότερη ημέρα της εβδομάδας. Όλοι την περιμένουμε με λαχτάρα ακόμη κι εάν δεν έχουμε κανονίσει τίποτα . Καναπές, καφεδάκι με φίλους, εφημερίδα και τηλεόραση είναι από τις αγαπημένες συνήθειες που μας αποφορτίζουν από την πίεση και τους ρυθμούς της καθημερινότητας γεμίζοντας τις μπαταρίες για την εβδομάδα που πλησιάζει «απειλητικά». Όμως υπάρχει και μια ακόμη επιλογή . Να φορέσει κανείς τη φόρμα του και τα αθλητικά του παπούτσια , να πάρει καφέ στο χέρι και να ξεκινήσει για μια αστική περιπλάνηση για να γνωρίσει γωνιές της πόλης του που καθημερινά τις προσπερνά αδιάφορα  χωρίς να γνωρίζει τίποτα γι’ αυτές. Για την επόμενη  Κυριακή λοιπόν σας προτείνω  μια βόλτα στον Νέο Κόσμο.

  Βρισκόμαστε σε μια παραιλίσια περιοχή  (ο Ιλισός κυλούσε λίγα μέτρα πιο κάτω) έξω από τις Διομείαι Πύλες όπου στην αρχαιότητα ήταν γνωστή ως Κυνόσαργες. Το όνομά της οφείλεται στο παρακάτω γεγονός: Κάποτε οι Αθηναίοι ετοιμάζονταν να προσφέρουν θυσία στον Ηρακλή όταν ξαφνικά  ένας λευκός κύνας (σκύλος) άρπαξε από το βωμό το ιερόθυτο που επρόκειτο να θυσιαστεί . Μετά από καταδίωξη από τους πιστούς ο σκύλος το άφησε σε κάποιο σημείο . Οι Αθηναίοι θορυβημένοι από το γεγονός ζήτησαν την συμβουλή του Μαντείου των Δελφών για το τι έπρεπε να πράξουν. Το Μαντείο τους είπε ότι στο σημείο που ο σκύλος άφησε το ιερόθυτο έπρεπε να φτιάξουν ιερό και να το αφιερώσουν στον Ηρακλή. Έτσι οι Αθηναίοι έφτιαξαν το ιερό του Ηρακλή ονομάζοντάς το Κυνόσαργες ( υπάρχουν δύο ερμηνείες του ονόματος – Κύνας (σκύλος) + αργός (λευκός) = περιοχή του λευκού σκύλου, και Κύνας(σκύλος) + αργός (ταχύς) = περιοχή γρήγορου σκύλου) (J.B. Hoffman – Ετυμολογικό Λεξικό).

...το μονοπάτι πάνω από τα ερείπια του Αδριάνειου Γυμνασίου χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα από τους κατοίκους της περιοχής

  Εδώ λοιπόν στην αρχαιότητα βρίσκονταν το Γυμνάσιο του Κυνοσάργους όπου γυμνάζονταν οι νόθοι Αθηναίοι όπου ένας από τους δύο τους γονείς δεν ήταν Αθηναίος. Στο Γυμνάσιο αυτό μάλιστα σύχναζε και ο Θεμιστοκλής σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Θεμ. 1.3) καθώς ήταν νόθος από την πλευρά της μητέρας του.Δυστυχώς την ακριβή του θέση δεν την γνωρίζουμε σήμερα καθώς υπάρχουν λίγα ευρήματα και αντικρουόμενες απόψεις των αρχαιολόγων. Ωστόσο όλοι συγκλίνουν ότι βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή (μεταξύ Βουλιαγμένης, Καλλιρόης , Αγ. Παντελεήμονα).

...ο χώρος στάθμευσης πάνω από τα θεμέλια του Γυμνασίου

 Σημαντικά ευρήματα τα οποία μπορεί ο επισκέπτης να δει ακόμη και σήμερα συναντάμε στην περιοχή μεταξύ των οδών Περραιβού, Κοκκίνη, Βούρβαχη και Διαμαντοπούλου.  Πιο συγκεκριμένα στην συμβολή των οδών Βούρβαχη και Κοκκίνη , ανάμεσα στις πολυκατοικίες ξεπροβάλει ένα κατάφυτο ανοικοδόμητο οικόπεδο όπου μπορεί να διακρίνει κανείς απομεινάρια ενός μεγάλου οικοδομήματος 80x60μ όπου πολλοί ερευνητές το ταυτίζουν  με  Αδριάνειο Γυμνάσιο του Κυνοσάργους  που ίδρυσε ο Αυτοκράτορας Αδριανός το 2ο αι. μ.Χ. (Παυσανίας Ι 18,9). Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι στην πολυκατοικία που εφάπτεται με το οικόπεδο , κατά τις εργασίες ανέγερσής της ήρθαν στην επιφάνεια τμήματα του αρχαίου οικοδομήματος και έχει τοποθετηθεί στον ισόγειο χώρο στάθμευσης γυάλινο πάτωμα προκειμένου να μπορεί κανείς να τα δει. Λίγα μέτρα από το σημείο και συγκεκριμένα στην οδό Θεοφιλοπούλου 5 βρέθηκε εγχάρακτος επί στήλης επιστολή του Αυτοκράτορα Αδριανού όπου αναφέρει…..τοις τε νέοις το γυμνάσιον δίδωμι…

... απομεινάρια των ανασκαφών επί της οδού Διαμαντοπούλου

  Το 1896, τότε που η περιοχή δεν είχε οικοδομηθεί  ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε από την  Αγγλική Σχολή ,υπό την δ/νση του C.Smith,  αποκάλυψε δύο μεγάλα οικοδομήματα. Το ένα ταυτίστηκε με το Γυμνάσιο του Αδριανού και το άλλο με το αρχαϊκό Γυμνάσιου του Κυνοσάργους. Δυστυχώς , όπως μας ενημερώνει ο Ι.Τραυλός, η μελέτη της ανασκαφής δεν δημοσιεύθηκε ποτέ  όπου σε συνδυασμό με την πυκνή οικοδόμηση της περιοχής μας έχει στερήσει σημαντικά στοιχεία για τον ακριβή προσδιορισμό του αρχαϊκού Γυμνασίου. Επίσης  ο Τραυλός μας δίνει μια ακόμη πληροφορία η οποία «δένει» ακόμη περισσότερο την περιοχή με το Γυμνάσιο του Κυνοσάργους. Πιο συγκεκριμένα δύο επιγραφές, μια του 6ου π.Χ αι. και μία του 2ου π.Χ αι. αναφέρονται σε αγώνες που τελούνταν στο δρόμο του Κυνοσάργους . Ο δρόμος ήταν απαραίτητο στοιχείο κάθε Γυμνασίου και θα πρέπει να αναζητηθεί κατά μήκος της Λ. Βουλιαγμένης.

...Λ.Βουλιαγμένης..κάπου εδώ θα πρέπει να αναζητηθεί ο "δρόμος" του Γυμνασίου

  Στην πίσω πλευρά του οικοπέδου που βρίσκουμε τα υπολείμματα του Ρωμαϊκού κτηρίου που ταυτίζεται με το Γυμνάσιο του Αδριανού και συγκεκριμένα στο οικόπεδο στην  οδό Διαμαντοπούλου 10 σε μια έκταση 331 τμ πραγματοποιήθηκε ανασκαφή όπου έφερε στην επιφάνεια το σημαντικότερο πυρήνα του Νεκροταφείου του Κυνοσάργους καθώς ανεσκάφησαν 159 τάφοι που χρονολογούνται από τον 8ο π.Χ αι. και φθάνουν έως τον 1ο-2ο αι. μ.Χ. Σήμερα το μόνο που διακρίνουμε από την τότε ανασκαφή είναι στο νούμερο 3 της Διαμαντοπούλου θεμέλια οικοδομήματος.

 Όπως πληροφορούμαστε από το Αρχαιολογικό Δελτίο τεχ. 56-59 (2001-2004) από τα τμήματα που ανεσκάφησαν έως το 1973 στην περιοχή σήμερα δεν έχει διατηρηθεί σχεδόν τίποτα έστω και σε κατάχωση.

...η οδός Ιωσήφ των Ρωγών 

   Συνεχίζοντας την πορεία μας στην οδό Βούρβαχη και περνώντας απέναντι από την οδό Καλλιρρόης συναντάμε την οδό Ιωσήφ των Ρωγών. Στην συμβολή της οδού με την Λεμπέση (Λεμπέση 19) έχουν έρθει στο φως ενεπίγραφες κυλινδρικές βάσεις χορηγικών μνημείων για νίκες στην απολλώνια εορτή των Θαργηλίων όπου σε συνδυασμό με άλλα ευρήματα οδήγησαν τους αρχαιολόγους να τοποθετήσουν στην περιοχή αυτή το Πύθιον , ιερό προς τιμή του Απόλλωνος Πυθίου (Θουκυδίδης 2,15). Μάλιστα στον υπόγειο χώρο της πολυκατοικίας (από την πλευρά της Ιωσήφ των Ρωγών  αρ. 12-14) διακρίνει κανείς από το πεζοδρόμιο, καθώς έχει τοποθετηθεί πάτωμα από υαλοπίνακες, τμήματα τείχους της πόλης των Αθηναίων (Κονώνεια, Λυκούργεια, Βαλεριάνεια φάση και λείψανα Ιουστινιάνειου πύργου (Β.Φιλιππάκη, Αρχαιολογικό Δελτίο 21 – Χρονικά).

...τμήματα τείχους της πόλης των Αθηναίων

..εξωτερική άποψη ης πολυκατοικίας

...κάπου εδώ πρέπει να αναζητηθεί το ιερό προς τιμή του Απόλλωνος Πυθίου

  Επίσης στην εν λόγο οδό μπορεί κανείς να θαυμάσει κάποια νεοκλασικά σπίτια που μας βάζουν σε σκέψη για το πώς θα μπορούσε να είναι η Αθήνα εάν δεν γνώριζε αυτή την άναρχη δόμηση.

  Όπως έχω πει αρκετές φορές έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια από τις αρχαιότερες και ομορφότερες πόλεις του κόσμου . Ωστόσο η υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού σ’ αυτήν και η επακόλουθη άναρχη δόμηση οδήγησε στο να εξαφανιστούν μνημεία του παρελθόντος αλλά και ολόκληρες περιοχές. Όσο όμως και εάν η σημερινή της όψη δεν παραπέμπει στην αρχαία της αίγλη και μορφή είναι πραγματικό μοναδικό να γινόμαστε εμείς οι σημερινοί της κάτοικοι ταξιδιώτες στο χρόνο και να γνωρίζουμε μικρές ξεχασμένες γωνιές της που όμως έχουν να μας πουν μια ιστορία. Και σίγουρα μια τέτοια περιοχή που αξίζει ένα ταξίδι στο χρόνο είναι και η περιοχή του Νέου Κόσμου…

...μια όμορφη γωνιά από το παρελθόν 


 Γαβριήλ Μιχαλάτος

Πολιτισμολόγος Ιστορικός

 

Πηγές:

Προσωπική Έρευνα

Β.Φιλιππάκη, Αρχαιολογικό Δελτίο 21 – Χρονικά

Αρχαιολογικό Δελτίο τεχ. 56-59 (2001-2004)

J.B. Hoffman – Ετυμολογικό Λεξικό

Παυσανίου Ἑλλάδος Περιήγησις  Ἀττικά

ads banner

Δημοσίευση σχολίου

0Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου (0)

#buttons=(Ok, Go it!) #days=(20)

"Η ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί Cookies με σκοπό να βελτιώσει την εμπειρία χρήσης της" Check Now
Ok, Go it!
Today | 16, July 2025