Πειραϊκή Ακτή - Κονώνειο Τείχος

 

...τμήμα των τειχών

 Με τον φίλο μου Λεωνίδα βρεθήκαμε την Κυριακή  σε μια  από τις πιο ειδυλλιακές περιοχές του Πειραιά με απίστευτη θέα στη θάλασσα , την  Ακτή της Πειραϊκής.  Οι περισσότεροι από εμάς τη γνωρίζουμε για τα εξαιρετικά της ουζερί και μεζεδοπωλεία που κάθε Σαββατοκύριακο δέχονται χιλιάδες επισκέπτες  για να απολαύσουν τους εκλεκτούς μεζέδες και την θάλασσα. Βέβαια όταν ο Κόνων το 394 π.Χ αποφάσιζε να ανακατασκευάσει τα τείχη (κτίζοντας πάνω στα Θεμιστόκλεια  τείχη) οχυρώνοντας και τις ακτές της Πειραϊκής  δεν περίμενε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες θα συνέχιζαν το έργο του χτίζοντας με τη σειρά τους επάνω στα δικά του τείχη ……ουζερί και ταβέρνες και μπαζώνοντας την περιοχή.

 Πράγματι, μέχρι πριν από μερικά χρόνια πάνω στα τείχη υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα, κακόγουστα αυτοσχέδια κιόσκια από μουσαμάδες και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς (το έργο του μπαζώματος είχε εκτελέσει ο δήμαρχος Αριστείδης Σκυλίτσης στο βωμό των τραπεζοκαθισμάτων). Κι έτσι καταφέραμε να ολοκληρώσουμε το καταστροφικό έργο του Ρωμαίου στρατηγού Σύλλα όπου κατά τη διάρκεια του Πρώτου Μιθριδατικού Πολέμου, στην Πολιορκία της Αθήνας και του Πειραιά (87-86 π.Χ)  κατέστρεψε τα τείχη των  δύο πόλεων.

...ο Ακτίτης Λίθος αντέχει στο χρόνο

 Ευτυχώς το 2006, κατόπιν πολλών προσπαθειών του υπουργείου Πολιτισμού απομακρυνθήκαν και τα τελευταία τραπεζοκαθίσματα (από την ακτή)  αναδεικνύοντας πολλά σημεία του τείχους και  κάνοντας το  επισκέψιμο για το κοινό. Είχε προηγηθεί μετά χιλίων προσπαθειών και βασάνων η ανακήρυξη  του τείχους ως ιστορικό μνημείο (ΦΕΚ 1982).Στην ανάδειξη της περιοχής  υπήρξε σημαντική  η συμβολής της αείμνηστης αρχαιολόγου Ηώς Ζερβουδάκη όπου  λίγο προτού καταχωθεί από μπάζα το 1966,  είχε προλάβει να κάνει αποτύπωση ολόκληρου του τείχους και αυτή σήμερα αποτελεί τον οδηγό για την ανάδειξη του μνημείου .Σε ολόκληρο το μήκος του τείχους πραγματοποιήθηκαν  μικρές στερεώσεις, αναστηλώσεις και διαμορφώσεις, επέκταση και ανανέωση του φωτισμού, καθώς και πληροφοριακές πινακίδες που άλλαξαν σημαντικά την κατάσταση. Βέβαια, η ανέγερση πολυκατοικιών, τις περασμένες δεκαετίες, μας αφαίρεσε το δικαίωμα της ολοκληρωμένης ανάδειξης του Τείχους.

.....ΑΝΕΥ "ΣΧΟΛΕΙΟΥ" μάλλον αυτοί που τα έγραψαν

 Για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε προσπάθεια ανάδειξης της περιοχής , από απροσδιόριστους παράγοντες , αρκεί να αναφερθεί ότι το θέμα της προστασίας και ανάδειξης του Θεμιστόκλειου και Κονώνειου  Τείχους στον Πειραιά απασχολεί το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού από το 1960. Υπάρχουν 20 διαφορετικοί φάκελοι με μελέτες και αποτυπώσεις σχετικά με την οχύρωση.

 Να σημειωθεί ότι στην αρχαιότητα στην περιοχή εξάγονταν  ο "ακτίτης λίθος" ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σαν υλικό κατασκευής στα Μακρά τείχη και σε όλα τα λιμενικά έργα του αρχαίου Πειραιά.

... η παλιά κεραμική αποχέτευση έχει αντικατασταθεί από πιο ανθεκτική....

 Βέβαια το στίγμα του ο σύγχρονος έλληνας φρόντισε να το  αφήσει κι εδώ. Σκουπίδια , αυτοσχέδιες βάσεις για ομπρέλες (λίγο τσιμέντο κατ’ αυτούς δεν βλάπτει) και τα απαραίτητα γκράφιτι πάνω στα τείχη. Όσο κι εάν το γκράφιτι αποτελεί ένα σύγχρονο τρόπο έκφρασης για τη νεολαία  για κανένα λόγο δεν μπορεί να δικαιολογηθούν πάνω σε μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Επίσης σε όλη την παράκτια διαδρομή θα συναντήσει κανείς αυτοσχέδιες αποχέτευσης που καταλήγουν στη θάλασσα. Το αν είναι σε λειτουργία η όχι δεν μπορώ να το γνωρίζω αλλά νομίζω ότι αξίζει να το ελέγξουν οι αρμόδιοι.

...Το μνημείο του αφανούς ναύτη...

 Στην περιδιάβαση του ο επισκέπτης ,στον όρμο της Αφροδίτης (ή όρμο Μπαϊκούτση για τους παλαιότερους) συναντά κι ένα μνημείο αφιερωμένο στον αφανή ναύτη. Αρχικά πέραν από το Σταυρό υπήρχε και ορειχάλκινη σύνθεση η  οποία ….εξαφανίστηκε. Έτσι το μεγαλύτερο λιμάνι της πρώτης ναυτικής δύναμης του κόσμου  έχει ένα μνημείο για τον αφανή ναύτη για το οποίο μάλλον δεν πρέπει να είμαστε και τόσο περήφανοι  …. Επίσης ο όρμος της Αφροδίτης φιλοξενεί τον όμιλο Αλιέων «Άγιος Νικόλαος». Στον κολπίσκο αυτό ρίχνουν το σταυρό κατά τον εορτασμό των Θεοφανίων.

....Όρμος Αφροδίτης ..Όμιλος Αλιέων ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Αν επισκεφτείτε λοιπόν την περιοχή θα σας δοθεί η ευκαιρία  να  κατανοήσετε  και  να αναπλάσετε  την  αρχαία  τοπογραφία της περιοχής και να ταξιδέψετε νοερά πίσω στο χρόνο….. καθώς η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα το Τείχος είναι ασύμβατη με την ιστορία του μνημείου. Τι θα κάνετε λοιπόν την επόμενη Κυριακή;

...το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στον όρμο της Αφροδίτης

 

......μαγικός τόπος...

Πηγές:

Προσωπική Έρευνα

Εφημερίδα ΒΗΜΑ , https://www.tovima.gr/2012/04/02/culture/to-konwneio-teixos-apokalyptetai/, ανάκτηση 30/05/2022, 10:50

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ηλεκτρονική Πλατφόρμα, https://digitalculture.gov.gr/2020/08/prostasia-ke-anadixi-tou-themistokliou-tichous-ston-pirea/, Ανάκτηση 30/05/2022,  11:42.

Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών , http://archaeologia.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Fortification_Walls.aspx, Ανάκτηση 30/05/2022, 12:09

Δήμος Πειραια, https://www.destinationpiraeus.com/index.php/article/24, Ανάκτηση 29/05/2022, 11:40

Φωτογραφίες: Γαβριήλ Μιχαλάτος