Λαμπρικά Κορωπίου

  

Ιερός Ναός του Αγίου Λουκά 12ος αιώνας

 .

Έχω πει πολλές φορές πει  μέσα από αναρτήσεις μου ότι η Αττική γη είναι μαγική , μοναδική απρόβλεπτη γεμάτη  εκπλήξεις. Μια γη που μπορεί ο επίδοξος περιηγητής να συναντήσει σε κάθε της γωνιά  ιστορίες και μνημεία που ακροβατούν μεταξύ μύθου και ιστορίας με τα όρια που τα διαχωρίζουν να είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα.  

Μια τέτοια περιοχή επισκεφθήκαμε την Κυριακή το πρωί και μας αποζημίωσε με το παραπάνω….

Λαμπρικά Κορωπίου

Λόφος Κόντρα Γκλιάτε ....

Το 2002 κατά την διάρκεια διαπλάτυνσης της Λεωφόρου Βάρης Κορωπίου ήρθαν στην επιφάνεια (μετά από ανασκαφές) εργαστήρια , νεκροταφεία  κτλ, στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η περιοχή των Λαμπρικών είχε κατοικηθεί από το τέλος της νεολιθικής εποχής[1]. Στην περιοχή αυτή τοποθετείται και  ο αρχαίος δήμος των Λαμπτρών Καθύπερθεν περιοχή που φιλοξένησε και μια ακμάζουσα κοινότητα και κατά τη Βυζαντινή και ύστερη περιοχή.

Οι Λαμπτρές αποτελούνταν από δύο οικισμούς, τις Καθύπερθεν Λαμπτραί και τις Υπένερθεν Λαμπτραί. Οι Καθύπερθεν Λαμπτραί  βρίσκονταν στις νοτιανατολικές πλευρές του όρους Υμηττού, ενώ οι  Υπένερθεν Λαμπτραί εντοπίστηκαν στο ύψωμα Κόντρα Γκλιάτε στην περιοχή Κίτσι.

 Ο δήμος ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος της κλασσικής Αθήνας από πλευράς αριθμού βουλευτών[2]. Άνηκε στην Ερεχθηίδα φυλή και συμμετείχε στη Βουλή των 500 με 14 βουλευτές[3].

Κόντρα Γκλιάτε - Υπένερθεν Λαμπτραί

Ο Ναός της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας , 17ος αιώνας

 Στο λόφο Κόντρα Γκλιάτε έχει εντοπιστεί ιερό των Νυμφών, το οποίο άκμασε στη γεωμετρική και την αρχαϊκή περίοδο   όπου σε ένα αποθετήρα εντοπίστηκαν ειδώλια γυναικείων μορφών . Στο  Ναό της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας που δεσπόζει στο λόφο  έχει ενσωματωθεί υλικό των κλασικών χρόνων[4]. Ο Ναός τοποθετείται στα Μεταβυζαντινά χρόνια και φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο του 17ου αιώνα[5].

Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι ένα από τα σπουδαία αξιοθέατα του δήμου αυτού ήταν ο τάφος του μυθικού βασιλιά των Αθηναίων, Κραναού[6]. 

Η Ιερά Μονή Βηθλεέμ στο Κάστρο Χριστού...

Καθύπερθεν Λαμπτραί                                

 Στην περιοχή Καθύπερθεν Λαμπτραί συναντάμε τον Ιερό Ναό του Αγίου Λουκά όπου η ανέγερσή του τοποθετείται την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204-1311). Κοντά βρίσκεται και η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας της οποίας το καθολικό αποτελείται από τέσσερα μεταβυζαντινά, μονόχωρα και καμαροσκεπή ναΰδρια αφιερωμένα στη Ζωοδόχο Πηγή, στην Αγία Τριάδα, στον Άγιο Χαράλαμπο και στον Άγιο Αντώνιο[7]. Επίσης σε κοντινή απόσταση επί της Λεωφόρου Βάρης Κορωπίου βρίσκεται και ο Ναός του Αγ.Ιωάννη του Προδρόμου, ο Ναός του Αγίου Κοσμά (ερειπιώδη κατάσταση)

Ιερά Μονή Βηθλεέμ -Κάστρο Χριστού

Ο Ναός του Ομβρίου Διός

Τρία χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του Κορωπίου υπάρχει ο αρχαίος δήμος Σφήττου όπου συναντάμε τα λείψανα οχύρωσης (Κάστρο Χριστού), κυρίως τμήματα από τα εξωτερικά τείχη του κάστρου. Πριν από την οικοδόμηση της Ιεράς Μονής Βηθλεέμ υπήρχε Μεταβυζαντινός Ναός με το όνομα Χριστός από όπου προφανώς πήρε το όνομά του ο λόφος[8].  To 1950 o αρχαιολόγος Νικόλαος Κοτζιάς πραγματοποίησε ανασκαφή στην κορυφή του λόφου όπου έφερε στην επιφάνεια σημαντικά ευρήματα που αποδείκνυαν ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την Νεολιθική Εποχή[9]. Η ζωή στην περιοχή αυτή διατηρήθηκε σχεδόν συνεχής, έστω και με κάποιες μικρότερες ή μακρότερες διακοπές από τους νεολιθικούς χρόνους μέχρι σήμερα[10].

Σήμερα η περίφραξη της Ιεράς Μονής δυσκολεύει πολύ την ανάβαση στο λόφο…..

Προφήτης Ηλίας -Ναός του Ομβρίου Διός και Προοψίου Απόλλωνος

Άλλη όψη του Ναού...

 Στο οροπέδιο του Προφήτη Ηλία , όπου υπάρχει και το ομώνυμο εκκλησάκι ,συναντάμε το Ιερό του Ομβρίου Διός  ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της περιοχής και ολόκληρης της Αττικής που δυστυχώς είναι άγνωστο στον περισσότερο κόσμο και φαίνεται να έχει αφεθεί στη μοίρα του. Χρονολογείται τον 8ο π.Χ αιώνα  . Ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κοτζιάς ανέσκαψε την περιοχή στα 1949-1950 ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αρχαιολογικός χώρος έχει συληθεί … Οι Αθηναίοι έκαναν προσφορές προς τον Όμβριο Δία προκειμένου να βρέξει καθώς η πόλη των Αθηναίων  ανέκαθεν είχε πρόβλημα με το νερό.

Ο ναός του Προφήτη Ηλία,,,,,, είναι εμφανή τα δομικά στοιχεία του παρελθόντος που έχουν χρησιμοποιηθεί στη βάση του ναού...

Λίγα μέτρα από το Ναό του Ομβρίου Διός συναντάμε το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία το οποίο είναι κτισμένο επάνω σε αρχαιότερο Χριστιανικό Ναό των χρόνων του Ιουστινιανού (6ος μΧ αιώνας). Ο Ναός είναι χτισμένος επάνω στο Ναό του Προοψίου Απόλλωνος του 5ου π.Χ αιώνα.  Στη βάση της σημερινής εκκλησίας συναντάμε δομικά στοιχεία από το κρηπίδωμα του αρχαίου ναού.

 Ίσως αν συνδυάσουμε τη μαντική ικανότητα του Απόλλωνα με τη βροχοποιό δύναμη του Ομβρίου Διός να βρισκόμαστε μπροστά σε έναν «μετεωρολογικό σταθμό» της αρχαιότητας[11]… Αν κλείσει κανείς τα μάτια και αφεθεί στην ενέργεια και τη γαλήνη της περιοχής ίσως να ακούσει την αρχαία επίκληση των Αθηναίων που πηγάζει από τα βάθη των αιώνων … «Ύσον, ύσον (βρέξε, βρέξε), ω φίλε Ζευ, κατά της αρούρης (γης) των Αθηναίων και των πεδίων αυτής»…

 Γαβριήλ Μιχαλάτος

Πολιτισμολόγος -Ιστορικός

[1] https://mthymettosgreece.com/topothesies/lamprika-kitsi-thiti/

[2] https://www.wikiwand.com/el/%CE%9A%CE%BF%CF%81%CF%89%CF%80%CE%AF (ανακτήθηκε 8/12/2023)

[3] Ε.Ανδρίκου, Ν.Ντούνη "Κίτσι-Θήτι Κορωπίου – Το παρόν και το μέλλον ενός αρχαίου Δήμου", σελ.365, http://www.emena.gr/wp-content/uploads/2008/11/363-386_andrikou-ntouni.pdf, ανακτήθηκε 8/12/2023

[4] Ελένη Ανδρίκου, Κερασία Ντούνη, "Κίτσι - Θήτι Κορωπίου: Το παρόν και το μέλλον ενός αρχαίου δήμου, Σελ. 363-385.

[5] Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el/monuments_info?id=147946&type=Monument, ανακτήθηκε στις 8/12/2023

[6] Ν.Παπαχατζής, "Παυσανίου Ελλάδος , Αττικά", 1974, 402-403

[7] https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el/monuments_info?id=166614&type=Space( Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων)

[8] Βυζαντινά Μνημεία Αττικής, https://byzantineattica.eie.gr/byzantineattica/view.asp?cgpk=490&xsl=detail&obpk=534&lg=el, ανακτήθηκε 8/12/2023.

[9] Ο αρχαιολόγος Νικόλαος Χ. Κοτζιάς και το επιστημονικό του έργο

[10] Ο αρχαιολόγος Νικ. Κοτζιάς και το επιστημονικό του έργο, Πέτρου Φιλίππου – Αγγέλου, Ζ’ Επιστημονική συνάντηση Ν.Α. Αττικής, σελ.47

[11] Αρχείο Πολιτισμού , Γιώργος Λεκάκης " Οι αρχαίοι ναοί Ομβρίου Διός και Προοψίου Απόλλωνος στον Σφηττό, στον Υμηττό, στην Κερατέα Αττικής", http://www.arxeion-politismou.gr/2017/02/naoi-Omvriou-Dios-Proopsiou-Apollona-Ymittos.html, ανάκτηση 11/12/2023