 |
| ....το κόσμημα της Πλ. Ομονοίας |
Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στο
κέντρο της Αθήνας (Ομόνοια) και αποτελεί
ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα του όψιμου νεοκλασικισμού, το πάλαι ποτέ
πολυτελές ξενοδοχείο ΜΠΑΓΚΕΙΟΝ είναι άγνωστο στον περισσότερο κόσμο.
Χτίστηκε σε σχέδια του μεγάλου γερμανού
αρχιτέκτονα Ε. Τσίλλερ μεταξύ 1889-1894,
στο σημείο που προϋπήρχε οικία στην
οποία διέμενε η οικογένεια του Χαρίλαου Τρικούπη μέχρι το 1883 , για να
στεγάσει την οικία του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Μπάγκα ενώ στη συνέχεια
μετατράπηκε σε Ξενοδοχείο.
 |
| ...αριστερά το ΜΠΑΓΚΕΙΟΝ και δεξιά Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - Δύο ξενοδοχεία που έγραψαν ιστορία |
Το Μπάγκειον είναι κτισμένο βάση ενός
κεντρικού αίθριου γύρω από το οποίο βρίσκονταν τα δωμάτια. Αρχικά ήταν τριώροφο και ο τέταρτος όροφος προστέθηκε
στις αρχές του 20ού αιώνα, εποχή κατά την οποία είχε αποκτήσει και παράρτημα
στο διαγωνίως απέναντι κτίριο της πλατείας (στη γωνία με την οδό Γ’
Σεπτεμβρίου, επάνω από το ζυθοπωλείο Ζαχαράτου-Καπερώνη). Η ανέγερσή του (μαζί με το δίδυμό του "Μέγας
Αλέξανδρος", λίγο νωρίτερα) « εγκαινίασε», κατά κάποιο τρόπο, μια νέα
εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και
εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου
με τις κόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες) .
Από το 1910 λειτούργησε ως ξενοδοχείο ενοικιαζόμενο εξ' αρχής σε
ιδιώτες επιχειρηματίες.
Το παράξενο είναι ότι το υπόγειο διατέθηκε για ένα από τα λίγα
"αμαρτωλά" καφέ σαντάν της Αθήνας, από την αρχή της λειτουργίας του
ξενοδοχείου (~ κατασκευή 1894 - ~1915). Μάλλον
«εναρμονίστηκε» με τα Ευρωπαϊκά ήθη που ήθελαν να λειτουργούν
τέτοιοι χώροι στα πολυτελή ξενοδοχεία. Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι λειτούργησε ο συγκεκριμένος χώρος ενώ ο δωρητής του κτιρίου, με την συγκεκριμένη
προαναφερθείσα προσωπικότητα, ήταν ακόμα εν ζωή.
 |
| Ιούνιος 1917 Στρατιώτες μπροστά στο Μπάγκειον. Το μαρμάρινο μνημείο αριστερά ίσως είναι ένα παρόμοιο συντριβάνι, που σώζεται σήμερα σε άλλη πλατεία Πηγή Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας |
Στη συνέχεια στο υπόγειο λειτούργησε καφενείο το οποίο εξελίχθηκε σε
ένα από τα σημαντικότερα φιλολογικά στέκια καθώς εκεί σύχναζαν προσωπικότητες
των γραμμάτων όπως ο Τέλλος Άγρας, ο Κώστας Βάρναλης, ο Γιάννης Ρίτσος , ο
Ναπολέων Λαπαθιώτης κ.α. Την σκυτάλη παίρνουν τα «μπουζούκια» και μάλιστα
λέγεται πως εκεί ηχογραφήθηκε
το πρώτο τραγούδι με μπουζούκι στην ελληνική δισκογραφία, το
«Καραντουζένι» του Μάρκου Βαμβακάρη. Μετακατοχικά
συνέχισε να λειτουργεί ως ξενοδοχείο Γ' κατηγορίας έως το 1969, εποχή που είχαν
ήδη κλείσει ή απαξιωθεί πλήρως δεκάδες νεοκλασσικά ξενοδοχεία ενώ μετά το 1970
ενοικιάζεται παροδικά - τμηματικά σε διαφόρων τύπων επιχειρήσεις.
 |
| ....Αρχές δεκαετίας 1940 Γερμανική Κατοχή Μπροστά στο Μπάγκειον |
Το Ξενοδοχείο Μπάγκειον στέγασε
το Mediterranean College από το 1994 έως το 2002 και στο διάστημα των οκτώ
αυτών χρόνων έγιναν σημαντικές προσπάθειες για την αναβίωση και επανεκτίμηση
του παλαιού χαρακτήρα του.
Ποιος ήταν ο Ιωάννης Μπάγκας;
"Ο Ιωάννης Μπάγκας, από την Κορυτσά, το 1833 πήγε στην Αλεξάνδρεια
με μόνο εφόδιο ένα τάλιρο. Εγκαταστάθηκε στο Κάιρο ως ράπτης σε μια πολυάριθμη
αποικία Ηπειρωτών και Μακεδόνων. Ζώντας πολύ λιτή ζωή μάζευε χρήματα και
συντηρούσε τους γονείς του (και άλλους) στη Ήπειρο. Καταπιάστηκε με τη γεωργία
και αναζητώντας πιο ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες πήγε στην Ρουμανία, όπου κατά
συμβουλή και μίμηση του Ευάγγελου Ζάππα μίσθωσε μεγάλες εκτάσεις και τις
καλλιέργησε. Με την εργατικότητά του και χάρις στις ικανότητές του, επέστρεψε
πλούσιος στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκείνο που έκανε τον Μπάγκα
να ξεχωρίζει από τους άλλους, είναι πως δώρισε ολόκληρη τη περιουσία στο
δημόσιο όσο ζούσε με συμβολαιογραφική πράξη που συνέταξε στις 16 Αυγούστου
1889, κρατώντας μόνο 1.000 δραχμές το μήνα για τον εαυτό του. Το έκανε μάλιστα
αφού είχε ήδη δωρίσει επί σαράντα πέντε χρόνια επανειλημμένα γενναία ποσά για
την ανέγερση σχολείων. Την περίοδο 1887-88 προσέφερε σημαντική χορηγία για την
συνέχιση της απρόσκοπτης λειτουργίας της ελληνικής σχολής Κορυτσάς, των
διδακτηρίων και της βιβλιοθήκης της. Επειδή είχε μεγάλη εμπιστοσύνη στην
οικογένεια Δραγούμη, ειδικότερα στον Στέφανο Δραγούμη, που αργότερα διετέλεσε
και υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, τον διόρισε ισόβιο ιδιωτικό μέλος της επιτροπής
του Ιδρύματος με την παράκληση η ιδιότητα να είναι κληρονομική. Τα υπόλοιπα
μέλη είναι ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος, ο εκάστοτε υπουργός Εξωτερικών, Παιδείας
και ο πρόεδρος της ΕΤΕ. Μετά τον Στέφανο, ανέλαβε ο Ίων, και όταν δολοφονήθηκε,
ο αδελφός του Φίλιππος. Σήμερα ασχολείται ο πατέρας μου Μάρκος και ο γράφων. Το
Ίδρυμα βοηθάει οικονομικά εκατοντάδες ηλικιωμένους και φτωχούς συμπατριώτες του
Μπάγκα κάθε χρόνο, δίνει υποτροφίες σε φοιτητές που δεν έχουν τα μέσα,
προσφέρει σε νοσοκομεία (με πάγια εντολή του Μπάγκα) αλλά και σε δράσεις για
τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον που επιλέγονται από την επιτροπή. Σήμερα,
σχεδόν το 50% των εσόδων του ιδρύματος πηγαίνει σε φόρους, συμβάλλοντας έτσι
στο πρωτογενές πλεόνασμα, περιορίζοντας όμως τα διαθέσιμα ποσά για κοινωνικό
και πολιτιστικό έργο."
Πάντως η εικόνα εγκατάλειψης στην
οποία έχει αφεθεί εδώ και δεκαετίες προκαλεί θλίψη...
Χρήσιμες Πληροφορίες:
Δωρεά του εθνικού ευεργέτηΙωάννη
Πάγκα (ή Μπάγκα) (1814 - 1895). Σύμφωνα με τις χρονολογίες ο Πάγκας πρόλαβε να
δει το 2ο κτίριο του στην Ομόνοια περί τον ένα χρόνο πριν αποβιώσει.
Διεύθυνση: πλατεία Ομονοίας 18 & Αθηνάς. Αθήνα.
Γαβριήλ Μιχαλάτος
Πολιτισμολόγος – Ιστορικός
Πηγές:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ.
1966, 3η έκδ. 1996
Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Μπάγκειον Ίδρυμα – Μπάγκειον Ίδρυμα / https://bageios.gr/
https://greece4greeks.blogspot.com
